Ngày 5/8, Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết Cơ quan An ninh điều tra đã khởi tố, tạm giam ba đối tượng gồm Ngô Thị Phương Lan (49 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Công nghệ in miền Bắc), Nguyễn Thị Tuyến (36 tuổi, chủ Nhà sách Hằng Thắng) và Tạ Ngọc Long (27 tuổi, chủ Nhà sách Phú Thịnh) để làm rõ hành vi Sản xuất, buôn bán hàng giả.
Theo kết quả điều tra ban đầu, Ngô Thị Phương Lan được xác định là kẻ chủ mưu, trực tiếp điều hành hoạt động sản xuất sách giả. Để qua mắt cơ quan chức năng, Lan đã lợi dụng pháp nhân doanh nghiệp in hợp pháp, sau đó tổ chức in ấn hàng loạt sách giáo khoa tiếng Anh giả với thủ đoạn tinh vi. Các cơ sở in ấn được đặt tại khu vực hẻo lánh, giao thông hạn chế, ít người qua lại nhằm tránh sự phát hiện.
Sau khi sách giả được in xong, Lan phân phối cho các đầu mối lớn, trong đó có nhà sách Hằng Thắng của Nguyễn Thị Tuyến và nhà sách Phú Thịnh của Tạ Ngọc Long. Từ đây, số lượng lớn sách giả tiếp tục được đưa ra thị trường thông qua nhiều đại lý, cửa hàng, thậm chí len lỏi vào cả một số trường học tại Bắc Ninh và Hà Nội.
Ngoài kênh phân phối trực tiếp, các đối tượng còn bán sách qua mạng xã hội và các kênh không chính thống, thu hút người mua bằng mức giá thấp hơn 20–30% so với sách thật. Do hình thức sách giả được in màu, đóng gói và gắn tem nhãn gần giống với sách thật nên rất nhiều phụ huynh, học sinh, thậm chí cả giáo viên khó nhận ra, dẫn tới việc tiêu thụ diễn ra trong thời gian dài.
Trong quá trình điều tra, từ ngày 29/7 đến 3/8, lực lượng chức năng đã tiến hành khám xét khẩn cấp tại 8 địa điểm thuộc địa bàn Bắc Ninh và Hà Nội, đồng thời triệu tập 12 cá nhân có liên quan. Tại hiện trường các kho chứa, xưởng in và cửa hàng kinh doanh, công an phát hiện và thu giữ 2.300 thùng carton chứa hơn 185.000 bản sách giáo khoa tiếng Anh giả. Tổng giá trị lô sách này được ước tính trên 8 tỷ đồng.
Không chỉ dừng lại ở đó, lực lượng chức năng còn tạm giữ thêm nhiều tang vật phục vụ cho hoạt động sản xuất và tiêu thụ sách giả, gồm 27 bản kẽm in, một máy in màu, hai ô tô tải cùng nhiều vật liệu, thiết bị khác. Toàn bộ số tang vật này được niêm phong để phục vụ công tác điều tra, với tổng giá trị ước tính khoảng 15 tỷ đồng.
Theo đánh giá của cơ quan công an, việc tiêu thụ số lượng lớn sách giáo khoa giả đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền sở hữu trí tuệ của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, đồng thời tác động tiêu cực đến chất lượng dạy và học trong nhà trường. Thực tế cho thấy, một số nhà sách tại địa phương từng bị xử phạt hành chính do liên quan đến việc tiêu thụ sách giả, song vì lợi nhuận cao nên vẫn tiếp tục tái phạm, góp phần khiến tình trạng này diễn biến phức tạp.
Hiện vụ án đang được Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh mở rộng điều tra để làm rõ các đối tượng liên quan, đồng thời xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
