Nguyên Chủ Tịch NXB Giáo Dục Kháng Cáo Xin Giảm Án 12 Năm Tù

Ông Nguyễn Đức Thái, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên của Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXB Giáo dục), đã nộp đơn xin giảm mức án tù 12 năm liên quan đến tội nhận hối lộ. Ông Thái bị tòa án sơ thẩm kết tội “cấu kết với doanh nghiệp thân quen” để trục lợi cá nhân. Ông là một trong hai bị cáo đã kháng cáo sau phiên tòa sơ thẩm diễn ra vào ngày 16/1.

Bị cáo thứ hai là bà Tô Mỹ Ngọc, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị của Công ty Phùng Vĩnh Hưng, bị tuyên phạt 5 năm 6 tháng tù về tội đưa hối lộ. Bà Ngọc đã yêu cầu được hưởng án treo hoặc giảm thời gian tù bằng với thời gian đã tạm giam, đồng thời đề nghị hủy bỏ các biện pháp phong tỏa tài khoản ngân hàng và hạn chế giao dịch bất động sản.

Trong khi đó, 6 bị cáo còn lại, bao gồm 5 cựu nhân viên của NXB Giáo dục và một nguyên giám đốc công ty giấy, đã chấp nhận bản án và không kháng cáo. Họ nhận mức án tù tương đương thời gian tạm giam hoặc án treo lên đến 3 năm.

Kháng cáo của ông Thái và bà Ngọc sẽ được Tòa án Nhân dân Cấp cao tại Hà Nội xem xét và đưa ra quyết định cuối cùng.

Theo bản án sơ thẩm, ông Thái được bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng thành viên của Nhà xuất bản Giáo dục (NXB Giáo dục) từ năm 2017. Hai công ty do bị cáo Ngọc và Minh điều hành đã liên hệ với ông Thái, đề nghị ông tạo điều kiện để họ trúng thầu trong các gói thầu cung cấp giấy in cho NXB Giáo dục và hứa sẽ “cảm ơn” ông.

Trong khoảng thời gian từ tháng 6/2017 đến ngày 21/1/2022, ông Thái đã nhận tổng cộng 20 tỷ đồng từ bà Ngọc để giúp công ty của bà trúng 13 gói thầu thông qua hình thức “chào hàng cạnh tranh rút gọn”, với tổng giá trị hợp đồng lên đến 2.156 tỷ đồng. Đối với công ty của ông Minh, ông Thái nhận 4,9 tỷ đồng để hỗ trợ trúng 5 gói thầu trị giá 210 tỷ đồng. Các khoản tiền này thường được trao vào dịp trước ngày 20/11, sau khi trúng thầu, hoặc trong dịp Tết Nguyên đán. Ông Thái thường hẹn gặp bà Ngọc và ông Minh tại văn phòng, nhận tiền được giấu trong túi quà đặt trên bàn, sau đó cất vào két sắt trong phòng làm việc.

Để đảm bảo hai công ty này trúng thầu, ông Thái đã yêu cầu các nhân viên dưới quyền là bà Thủy và ông Khánh lập kế hoạch mua sắm giấy in và lựa chọn nhà thầu theo phương thức “chào hàng cạnh tranh rút gọn”. Phương án này sau đó được Ban chỉ đạo và Tổ tư vấn thông qua.

Theo chỉ đạo của ông Thái, bà Thủy và ông Khánh đã gặp gỡ các doanh nghiệp tại quán cà phê để cung cấp thông tin về yêu cầu chào hàng và giá dự thầu. Công ty của ông Minh là doanh nghiệp duy nhất được cung cấp đầy đủ hồ sơ yêu cầu để chuẩn bị hồ sơ dự thầu, đồng thời nhờ thêm hai công ty khác làm “quân xanh” để đảm bảo việc trúng thầu diễn ra suôn sẻ.

Theo quy định của Luật Đấu thầu, phương thức “chào hàng cạnh tranh rút gọn” chỉ được áp dụng cho các gói thầu có giá trị không vượt quá một tỷ đồng. Tuy nhiên, các bị cáo đã sử dụng phương thức này cho 7 gói thầu có giá trị từ 19 đến 172 tỷ đồng. Điều này đã vi phạm pháp luật và gây thiệt hại 10 tỷ đồng.

Trong quá trình xét xử, ông Thái thừa nhận hành vi nhận tiền là sai trái nhưng khẳng định không có thỏa thuận hay ép buộc doanh nghiệp nào. Ông cũng nhấn mạnh rằng trong thời gian đảm nhiệm chức vụ, mình đã có nhiều đóng góp tích cực cho sự phát triển của đơn vị, bao gồm việc giảm giá sách và hỗ trợ cơ quan điều tra làm rõ vụ án sản xuất sách giáo khoa giả lớn nhất cả nước. Ông Thái cũng đề nghị giảm án cho các cựu nhân viên của NXB Giáo dục, vì họ chỉ làm theo chỉ đạo của ông mà vướng vào vòng lao lý.

Các doanh nhân đưa tiền khai rằng họ đưa tiền để bày tỏ lòng biết ơn chứ không bị ép buộc gì. Họ cho rằng công ty của mình trúng thầu là nhờ năng lực, uy tín, chất lượng sản phẩm tốt và khả năng tiết kiệm chi phí cho NXB Giáo dục.

Tòa án ghi nhận toàn bộ thiệt hại 10 tỷ đồng đã được khắc phục và sẽ được hoàn trả cho NXB Giáo dục. Ngoài ra, 2 tỷ đồng mà các bị cáo tự nguyện nộp sẽ được sung vào công quỹ. Tòa cũng quyết định hủy bỏ việc kê biên tài sản của các bị cáo và trả lại số tiền họ đã nộp thừa để khắc phục hậu quả.

Hội đồng xét xử đánh giá các bị cáo đã làm trái luật, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thân quen trúng thầu nhằm thu lợi bất chính, gây thiệt hại nghiêm trọng cho doanh nghiệp Nhà nước. Hành vi này thể hiện sự suy thoái về đạo đức, lối sống và làm giảm uy tín của cơ quan Nhà nước trong mắt nhân dân.

Tuy nhiên, tòa cũng xem xét các tình tiết giảm nhẹ, bao gồm việc các bị cáo đã có đóng góp tích cực, ý thức khắc phục hậu quả và hợp tác trong quá trình điều tra. Do đó, tòa đã tuyên mức án nhẹ hơn so với khung hình phạt liền kề, nhằm tạo cơ hội cho các bị cáo cải tạo và sớm trở về hòa nhập với xã hội.