Chủ tịch nước Việt Nam từ chức trong bối cảnh thanh tra lớn về chống tham nhũng

Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã từ chức, truyền thông nhà nước cho biết hôm thứ Ba, sau nhiều ngày có tin đồn ông sắp bị cách chức trong chiến dịch chống tham nhũng lớn khiến một số Bộ trưởng bị sa thải.

Ông Nguyễn Xuân Phúc đã “có đơn xin từ chức các chức vụ được giao, nghỉ việc và nghỉ hưu,” hãng thông tấn nhà nước TTXVN cho biết.

Sự ra đi đột ngột của ông Nguyễn Xuân Phúc là một động thái hết sức bất thường ở trong Đảng Cộng sản Việt Nam, nơi những thay đổi chính trị thường được dàn dựng cẩn thận, chú trọng vào sự ổn định thận trọng.

Truyền thông nhà nước cho biết Đảng Cộng sản đã phán quyết ông phải chịu trách nhiệm về những hành vi sai trái của các Bộ trưởng cấp cao dưới quyền ông trong nhiệm kỳ thủ tướng từ năm 2016-2021 trước khi ông trở thành chủ tịch nước.

Hai Phó thủ tướng đã bị cách chức trong tháng này trong một cuộc thanh tra chống tham nhũng dẫn đến việc bắt giữ hàng chục quan chức với nhiều cáo buộc tham nhũng liên quan đến các thỏa thuận được thực hiện trong khuôn khổ ứng phó với đại dịch COVID của Việt Nam.

Ông Nguyễn Xuân Phúc “nhận trách nhiệm chính trị với tư cách là người đứng đầu khi để một số cán bộ, trong đó có hai Phó Thủ tướng và ba Bộ trưởng có vi phạm, khuyết điểm gây hậu quả rất nghiêm trọng”, TTXVN dẫn tuyên bố chính thức của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Đầu tháng này, Quốc hội đã bãi nhiệm ông Phạm Bình Minh và ông Vũ Đức Đam khỏi chức vụ Phó Thủ tướng. Ông Phạm Bình Minh là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao trong khi ông Vũ Đức Đam phụ trách việc xử lý đại dịch COVID-19 của đất nước trong thời gian vừa qua.

Ít nhất 100 quan chức và doanh nhân, trong đó có trợ lý của ông Vũ Đức Đam đã bị bắt giữ liên quan đến bê bối phân phối bộ xét nghiệm COVID-19.

Ba mươi bảy người ― nhiều người trong số họ là các nhà ngoại giao cấp cao và cảnh sát cũng đã bị bắt trong một cuộc điều tra về việc hồi hương người Việt Nam trong đại dịch. Sau khi đóng cửa biên giới để làm chậm sự lây lan của virus corona, Việt Nam đã tổ chức gần 800 chuyến bay thuê đưa công dân từ 60 quốc gia và vùng lãnh thổ về nước. Nhưng khách du lịch phải đối mặt với các thủ tục phức tạp trong khi trả vé máy bay cắt cổ và phí kiểm dịch để trở lại Việt Nam.

Ông Nguyễn Xuân Phúc, 68 tuổi, được bổ nhiệm vào vai trò Chủ tịch nước chủ yếu mang tính chất nghi lễ vào tháng 04 năm 2021 sau khi giành được nhiều lời khen ngợi về việc đất nước xử lý đại dịch thành công trên diện rộng.

Chế độ độc tài Việt Nam được điều hành bởi Đảng Cộng sản và được lãnh đạo chính thức bởi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước và Thủ tướng với các quyết định quan trọng được đưa ra bởi bộ chính trị, hiện là con số 16.

Lê Hồng Hiệp, một thành viên tại Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, cho biết việc ông Nguyễn Xuân Phúc từ chức cũng có thể liên quan đến đấu đá chính trị. “Nó chủ yếu liên quan đến các cuộc điều tra tham nhũng nhưng chúng tôi không thể loại trừ khả năng các đối thủ chính trị của ông ấy cũng muốn loại ông ấy khỏi vị trí của mình vì lý do chính trị”, ông nói với AFP.

Lãnh đạo Đảng Cộng sản Nguyễn Phú Trọng, người tham vấn của nỗ lực chống tham nhũng lớn nhất từ ​​trước đến nay của Việt Nam sẽ từ chức vào năm 2026.

“Một số chính trị gia sẽ cố gắng giành được giải thưởng (cao nhất) và vì sự cạnh tranh từ các đối thủ của họ – trong trường hợp này ông Nguyễn Xuân Phúc là một trong số họ – họ có thể muốn loại bỏ ông ấy để dọn đường cho ứng cử viên khác giành được vị trí cao nhất”.

Nếu so sánh với các nước khác thì vụ việc của Việt Nam được giải quyết khá lằng nhằng. Tuy nhiên đây cũng là một bước tương đối mạnh trong việc bài trừ tiêu cực, chống tham nhũng cho nước nhà. Điều này có thể ảnh hưởng đến tâm lý kinh tế và đầu tư tại Việt Nam.