Cụ bà 87 tuổi ở Hải Dương bị Ngân hàng Agribank khởi kiện

Agribank kiện đòi 600 triệu đồng cho cụ Ngói vay kinh doanh song không trả; còn khách hàng trả lời không vay, không nhận tiền, hồ sơ bị ngân hàng làm khống.

Theo đơn kiện của Ngân hàng Agribank, cụ Nguyễn Thị Ngói, 87 tuổi, đăng ký hộ kinh doanh vật liệu xây dựng, đã nhiều lần vay vốn tại Ngân hàng Agribank. Cụ sử dụng tài sản thế chấp là căn nhà và mảnh đất đứng tên con gái – bà Xuyên.

Ngày 25/4/2017, chi nhánh Đại Tân Sao Đỏ đã ký hợp đồng tín dụng mới, phê duyệt khoản vay 600 triệu đồng, thời hạn 12 tháng. Trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng, cụ Ngói không thanh toán cả lãi lẫn gốc và tuyên bố không có khả năng chi trả.

Ngày 18/10/2018, Agribank thông báo về việc xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ vay, cụ thể là quyền sử dụng đất có diện tích 250 m² của bà Xuyên.

Ngày 5/11/2018, vợ chồng bà Xuyên đã giao nộp tài sản này. Agribank sau đó tiến hành thủ tục bán đấu giá tài sản hai lần. Trong thời gian đó, bà Xuyên đã mang tiền đến trả nợ gốc và đề nghị được miễn giảm lãi song hai bên không đạt được thỏa thuận.

Trong hợp đồng tín dụng, phía ngân hàng Agribank chỉ có chữ ký của giám đốc, thiếu chữ ký của trưởng phòng, cán bộ tín dụng, không có dấu giáp lai và không có chữ ký nháy của bên vay (ông Thanh) ở các trang.

Về hồ sơ thu hồi nợ, bà Xuyên cho biết chồng mình ký vào các giấy tờ là do cán bộ ngân hàng đến tận nhà yêu cầu. Thông báo chuyển nợ quá hạn của Agribank ghi rằng cụ Ngói kinh doanh không hiệu quả nhưng thực tế ông không kinh doanh, không có sức khỏe, không vốn và không có cơ sở kinh doanh.

Thủ quỹ của Agribank chi nhánh Đại Tân Hải Dương II hiện đã nghỉ hưu, khẳng định rằng vào ngày 12/9/2017 đã trực tiếp giao cho ông Thanh 600 triệu đồng tiền mặt. Việc giao nhận được ông Thanh ký vào giấy nhận nợ và chứng từ giao dịch có ghi rõ loại tiền đã nhận.

Hội đồng xét xử sơ thẩm nhận định rằng Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cấp năm 2015 cho ông Thanh được xác định là giả mạo. Tháng 8/2022, Cơ quan điều tra Công an thành phố Chí Linh có quyết định không khởi tố vụ án hình sự vì không xác định ai là người làm giả và đến nay đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Tòa án nhận thấy hợp đồng tín dụng và hợp đồng thế chấp liên quan đến vụ kiện được ký kết trên cơ sở tự nguyện, phù hợp với quy định của pháp luật và có hiệu lực với các bên. Vợ chồng bà Xuyên cho rằng hợp đồng tín dụng và hợp đồng thế chấp có nhiều sai sót về chính tả, sửa ngày, bà Ngói không có đăng ký kinh doanh…, nhưng theo tòa, “những sai sót này không loại trừ trách nhiệm của bên đi vay là bà Ngói đối với ngân hàng”.

Trong quá trình diễn ra đấu giá xử lý tài sản thế chấp là nhà đất, bà Xuyên mang tiền đến ngân hàng trả và đề nghị được miễn giảm lãi. Vì vậy, theo tòa, bị đơn cho rằng họ không nhận tiền từ ngân hàng là “không có căn cứ”.

Tòa án ra phán quyết rằng có đủ cơ sở để xác định cụ Ngói đã được giải ngân 600 triệu đồng nhưng không thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Tòa sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Agribank.

Bị đơn sau đó đã kháng cáo, yêu cầu hủy toàn bộ bản án sơ thẩm với lý do TAND thành phố Hải Dương không đánh giá khách quan, toàn diện các tài liệu và bỏ qua những sai sót nghiêm trọng trong quy trình cho vay, đồng thời cho rằng “có biểu hiện không minh bạch trong quá trình xét xử”.

Tại phiên phúc thẩm hôm nay, bà Mai xác nhận rằng từ năm 2012-2017, gia đình bà có duy trì các khoản vay với Agribank nhưng đều trả đủ cả gốc lẫn lãi. Tuy nhiên, đối với khoản vay cuối cùng, 600 triệu đồng liên quan đến vụ kiện, bà khẳng định gia đình không vay, không nhận tiền và cho rằng các tài liệu hồ sơ bị ngân hàng làm giả.

Luật sư bảo vệ cho bị đơn, ông Nguyễn Hoàng Trung đã lập luận rằng ngay cả khi không xét đến nội dung, về hình thức, hợp đồng tín dụng đã không hợp lệ do không có chữ ký của bên vay ở tất cả các trang mà chỉ có ở trang cuối; hợp đồng cũng không có dấu giáp lai. Tất cả các nội dung liên quan đến thời gian vay, số tiền vay, ngày cho vay, và lãi suất đều được ghi ở các trang trước, nhưng đều không có chữ ký của khách hàng.

Theo luật sư, các chứng từ giao dịch liên quan đến khoản vay này, khi được nộp cho tòa án và lưu trữ tại ngân hàng, có sự khác biệt về nội dung. Ví dụ, theo tài liệu Agribank nộp cho tòa án, khoản tiền 600 triệu đồng giải ngân cho cụ Ngói có mệnh giá 500.000 đồng nhưng trong bảng kê tiền vay lưu trữ tại hệ thống ngân hàng thì lại ghi mệnh giá 500.000 đồng và 200.000 đồng. “Vậy câu hỏi đặt ra là tài liệu nào là đúng nhưng tòa sơ thẩm đã không tiến hành giám định và xem xét điều này”, luật sư nhấn mạnh.

Luật sư bào chữa cũng cho biết, theo quy định, các khoản tiền chuyển cho khách hàng với mục đích kinh doanh, nếu trên 20 triệu đồng, phải được chuyển khoản. “Tuy nhiên, trong trường hợp này, số tiền vay là 600 triệu đồng lại được phát trực tiếp cho cụ bà 80 tuổi, không ai đi cùng, không chuyển vào tài khoản, điều này đặt ra rất nhiều câu hỏi”, luật sư trình bày.

Sau 5 phút nghị án, tòa án đã bác bỏ kháng cáo của bị đơn và giữ nguyên phán quyết của tòa sơ thẩm.

Theo Hội đồng xét xử, các hợp đồng liên quan đến khoản vay được ký kết trên cơ sở tự nguyện, phù hợp với quy định của pháp luật và có hiệu lực đối với các bên. Mặc dù bị đơn đã nêu ra nhiều sai sót về hình thức và nội dung của một số tài liệu, nhưng điều này không loại trừ trách nhiệm của bên vay. Về nguyên tắc, “có vay thì phải có trả”.