Bà Sakina Muhammad Jan bị kết án tù vì ép con gái kết hôn, dẫn đến bi kịch khi cô bị chồng sát hại chỉ sau 6 tuần chung sống.
Ngày 21/3, Tòa án Melbourne xem xét đơn kháng cáo của bà Sakina Muhammad Jan, 49 tuổi. Bà bị cáo buộc đã ép con gái ruột, Ruqia Haidari, khi đó 21 tuổi, kết hôn với Mohammad Ali Halimi vào cuối năm 2019.
Ruqia không muốn cưới, bày tỏ mong muốn tập trung vào việc học và sự nghiệp, dự định kết hôn khi 27 hoặc 28 tuổi. Tuy nhiên, bà Jan bị cáo buộc đã cưỡng ép con gái bằng lời lẽ cứng rắn: “Mẹ có quyền quyết định thay con… Dù thế nào đi nữa, con phải nghe lời.” Bà còn đặt ra lựa chọn khắc nghiệt: nếu không kết hôn, cô sẽ bị đuổi khỏi nhà.
Khoảng sáu tuần sau khi chuyển đến Perth để bắt đầu cuộc sống hôn nhân, Ruqia Haidari bị chồng sát hại. Đến năm 2021, Mohammad Ali Halimi bị kết án tù chung thân, trong khi bà Jan trở thành người mẹ đầu tiên ở quốc gia này bị tuyên án theo luật chống cưỡng ép hôn nhân.
Vào tháng 12/2024, bà Jan nhận mức án ba năm tù. Tuy nhiên, sau 12 tháng, bà có thể được xem xét ân xá nếu chấp hành tốt, kèm theo khoản tiền phạt 2.500 AUD và cam kết cải tạo trong 24 tháng tiếp theo.
Thẩm phán trong phiên sơ thẩm đồng ý rằng bị cáo có thể nghĩ rằng mình đang hành động vì lợi ích của con gái, nhưng nhấn mạnh rằng việc ép buộc ai đó kết hôn là vi phạm đạo đức và pháp luật.
Trong phiên kháng cáo, luật sư của bà Jan lập luận rằng tòa đã không xem xét đầy đủ các yếu tố hoàn cảnh, bao gồm cuộc sống đầy khó khăn, vấn đề về sức khỏe tâm thần của bà, cũng như những tác động đối với gia đình còn lại.
Theo lời luật sư, bà Jan thuộc cộng đồng người Hazara – một nhóm sắc tộc thiểu số từng bị đàn áp ở Afghanistan. Bà lớn lên trong cảnh nghèo đói, bất ổn, không có cơ hội học hành, bị gả khi còn rất trẻ, trong khi chồng và hai anh chị em của bà cũng đã thiệt mạng dưới tay Taliban.
Jan và gia đình đã rời bỏ quê hương, lánh nạn tại Pakistan trong suốt 13 năm trước khi được cấp quy chế tị nạn và định cư tại Australia. Do rào cản ngôn ngữ, bà không thể giao tiếp bằng tiếng Anh.
Bà Jan không cần trực tiếp có mặt tại phiên phúc thẩm ở Melbourne vào thứ Sáu, và vụ việc đã được xử lý một cách nhanh chóng. Trong quyết định bác bỏ đơn kháng cáo, thẩm phán nhấn mạnh rằng “hôn nhân cưỡng ép là một hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền con người.”
Tòa phúc thẩm cũng khẳng định rằng hoàn cảnh cá nhân, nền tảng văn hóa, môi trường trưởng thành và quan điểm sống của Jan đã được xem xét đầy đủ, bác bỏ lập luận của luật sư bào chữa.
Theo các thẩm phán, ép buộc ai đó kết hôn là hành vi xâm phạm nghiêm trọng nhân quyền, và bất cứ ai vi phạm đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật với mức án tù thích đáng. Họ cũng chỉ ra rằng mức án dành cho bà Jan chỉ tương đương một nửa khung hình phạt tối đa.
Luật chống cưỡng ép hôn nhân được thông qua tại Quốc hội Liên bang từ năm 2013, và các cơ quan chức năng đã cảnh báo về tình trạng gia tăng các vụ việc liên quan đến trẻ em gái và phụ nữ trẻ.
Chỉ huy Cảnh sát Liên bang Australia cho biết số vụ khiếu nại về hôn nhân cưỡng bức đã gia tăng đáng kể, với 90 trường hợp được báo cáo trong năm 2023. Tuy nhiên, nhà chức trách cũng lưu ý rằng nhiều nạn nhân không dám lên tiếng vì sợ hãi hoặc không nhận thức được rằng họ đang bị ép buộc.
