Từ đầu tháng 6, tại nhiều khu chợ và trung tâm thương mại lớn ở TP.HCM và Hà Nội, tình trạng đóng cửa hàng loạt quầy sạp đang diễn ra. Nguyên nhân chính xuất phát từ các đợt kiểm tra hàng giả gắt gao nhằm xử lý hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng giả và hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, khiến nhiều tiểu thương tạm ngừng kinh doanh vì e ngại bị thu giữ hàng hóa do thiếu hóa đơn hợp lệ.
Tại TP.HCM, các địa điểm như Saigon Square (quận 1), An Đông Plaza (quận 5) và chợ dược ở quận 10 ghi nhận nhiều gian hàng đóng cửa. Một số tiểu thương vẫn có mặt tại quầy nhưng không mở bán. Họ cho biết đang chờ tình hình ổn định hoặc bổ sung giấy tờ hợp lệ cho hàng hóa.
Ghi nhận vào sáng 4/6, dù một số ki-ốt tại Saigon Square đã mở cửa trở lại, khung cảnh chung vẫn khá vắng vẻ. Tiểu thương chia sẻ, lượng khách ghé thăm giảm đáng kể và đa phần chỉ xem chứ không mua. Tình trạng tương tự cũng được ghi nhận tại An Đông Plaza, nơi các quầy quần áo giá rẻ ở tầng 3 hầu hết đều đóng cửa sau ngày 29/5 – thời điểm diễn ra đợt kiểm tra lớn.
Một số người bán thừa nhận từng thay nhãn mác sản phẩm để dễ bán. Ví dụ, thay vì để nhãn “Made in China”, họ dán nhãn thương hiệu nổi tiếng nhằm tạo lòng tin cho khách. Tuy nhiên, điều này khiến họ rơi vào rủi ro pháp lý khi bị kiểm tra.
Chợ dược tại quận 10 – đầu mối phân phối dược phẩm lớn ở phía Nam – cũng không ngoại lệ. Một số quầy thuốc đã tạm dừng hoạt động, tháo hàng khỏi kệ hoặc dán biển nghỉ bán. Giao thông trong khu vực chợ cũng thưa thớt hơn. Thay vì giao hàng trực tiếp vào chợ như thường lệ, các xe hàng giờ đây chờ ngoài hẻm để giảm nguy cơ bị kiểm tra.
Tình hình tương tự cũng xuất hiện ở Hà Nội. Tại chợ Vĩnh Phát (xã Ninh Hiệp, huyện Gia Lâm) – trung tâm buôn bán vải vóc, quần áo nổi tiếng miền Bắc – không khí trở nên trầm lắng vào đầu tháng 6. Nhiều cửa hàng đóng cửa, thậm chí che biển hiệu, số điện thoại để tránh bị liên hệ.
Ban quản lý An Đông Plaza xác nhận số lượng quầy đóng cửa tăng rõ rệt. Ngoài yếu tố pháp lý, họ cho rằng sức mua đang yếu đi cũng là nguyên nhân khiến tiểu thương ngần ngại mở cửa. Ban quản lý cho biết đã nhắc nhở tiểu thương tuân thủ quy định, sử dụng hàng hóa có hóa đơn và nguồn gốc rõ ràng, đồng thời nhấn mạnh việc kiểm tra là cần thiết để tránh các hình thức xử phạt nghiêm trọng hơn.
Trong khi đó, chợ Bến Thành vẫn hoạt động bình thường nhờ có hệ thống kiểm tra nội bộ thường xuyên. Tuy nhiên, ban quản lý chợ cũng thừa nhận việc ngăn chặn hoàn toàn hàng giả vẫn là thách thức lớn, đặc biệt khi hàng nhập lậu từ biên giới chưa được kiểm soát triệt để và hàng sản xuất trong nước chưa đủ sức cạnh tranh về giá và mẫu mã.
Các đợt truy quét thời gian qua là một phần trong kế hoạch thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ về chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại. Theo đại diện pháp lý của một thương hiệu lớn tại TP.HCM, nhiều sản phẩm bị thu giữ là hàng nhái, vi phạm nghiêm trọng quyền sở hữu trí tuệ.
Tuy nhiên, các đợt kiểm tra cũng khiến không ít tiểu thương – đặc biệt là người buôn bán nhỏ – rơi vào thế khó. Họ thường không có hóa đơn, thiếu hiểu biết về pháp luật và vốn liếng hạn chế nên không thể nhập hàng chính hãng. Đại diện một chợ truyền thống cho rằng, trong khi việc làm sạch thị trường là điều đúng đắn, thì cũng cần có giải pháp để hỗ trợ sinh kế người buôn nhỏ lẻ, đặc biệt trong bối cảnh sức mua giảm sút.
Nhiều tiểu thương chia sẻ, vì kinh doanh vốn ít nên họ buộc phải chọn nguồn hàng giá rẻ để duy trì khách hàng. Tuy nhiên, điều này cũng khiến họ khó tránh khỏi rủi ro khi đối mặt với các đợt kiểm tra gắt gao từ lực lượng chức năng.
