Tội phạm dùng công nghệ AI deepfake để tống tiền

Tội phạm dùng công nghệ AI deepfake (giả âm thanh, hình ảnh) người mẫu nổi tiếng để dụ đàn ông chat sex, ghi lại toàn bộ hình ảnh, sau đó tống tiền.

Ngày 15/6, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05) Công an TP HCM thông báo đang hợp tác với các phòng nghiệp vụ để điều tra việc nhiều người bị lừa đảo thông qua công nghệ deepfake.

Theo đơn trình báo của anh Hùng, cư dân quận 7, vào tháng trước, một tài khoản Instagram với hình ảnh của một nữ ca sĩ nổi tiếng đã chủ động kết bạn và làm quen với anh. Ban đầu, anh Hùng nghi ngờ nhưng khi cô gái chủ động gọi video call, hiển thị rõ khuôn mặt và cuộc sống hằng ngày, anh đã hoàn toàn tin tưởng. Trong một lần nói chuyện khi anh đang say rượu, cô gái đề nghị chat sex qua video call và anh Hùng đã đồng ý.

Sau đó, tài khoản Instagram “ca sĩ” liên tục gửi các đoạn clip chat sex để “xin tiền”, dọa nếu anh không chuyển tiền, họ sẽ tung những clip này lên mạng và gửi cho gia đình, bạn bè anh. Lo sợ mất uy tín, anh Hùng đã phải chuyển tiền vào tài khoản mà cô gái chỉ định.

Một thời gian sau, tài khoản Instagram này vẫn tiếp tục uy hiếp và yêu cầu anh Hùng chuyển thêm tiền, tổng cộng gần 600 triệu đồng. Không chịu nổi áp lực và sợ hãi, anh Hùng đã phải trình báo sự việc với công an.

Theo PA05 Công an TP HCM, trường hợp như anh Hùng không phải là hiếm. Trong thời gian qua, lực lượng chức năng đã liên tục nhận được trình báo từ người dân về việc bị tội phạm lợi dụng tính năng kết bạn và hẹn hò online của các nền tảng mạng xã hội như Instagram, Tinder, Zalo, Viber… để giả làm diễn viên hoặc người mẫu, làm quen, dụ dỗ rồi tống tiền.

Để tạo lòng tin, tội phạm sử dụng hình ảnh và thông tin thật của các diễn viên, người mẫu được chia sẻ trên mạng xã hội; sau đó, chúng dùng công nghệ AI deepfake (phương thức tạo ra các sản phẩm công nghệ giả dưới dạng âm thanh, hình ảnh, video bởi trí tuệ nhân tạo) để gọi video call tương tác thật với nạn nhân theo thời gian thực.

Do tội phạm sử dụng các thuật toán tiên tiến và các công nghệ đảm bảo mỗi giao dịch hoán đổi duy trì vẻ ngoài tự nhiên, không có dấu hiệu rõ ràng về thao tác kỹ thuật số nên người dân rất khó phát hiện bằng mắt thường.

Các nạn nhân khi bị tống tiền thường phải làm theo yêu cầu do lo sợ việc tiết lộ hình ảnh nhạy cảm sẽ ảnh hưởng đến uy tín, danh dự và hạnh phúc gia đình. Một số người còn bị tội phạm buộc phải thực hiện các thao tác, sau đó bị chiếm quyền điều khiển điện thoại và mất hết tiền trong tài khoản ngân hàng.

Công an TP HCM khuyến cáo người dân không nên chia sẻ quá nhiều hình ảnh cá nhân lên mạng. Tuyệt đối không quay hoặc chia sẻ hình ảnh, video có nội dung nhạy cảm. Khi lỡ trở thành nạn nhân của các băng nhóm tội phạm, người dân không nên chuyển tiền mà cần trình báo ngay với cảnh sát.

Hôm qua, tại Hội nghị Ban chấp hành Đảng bộ thành phố lần thứ 31, trung tướng Lê Hồng Nam, Giám đốc Công an TP HCM, thông báo rằng Công an TP HCM sẽ triển khai một ứng dụng (app) về an ninh trật tự giúp người dân nhận diện các hành vi lừa đảo qua mạng để tự bảo vệ mình.

Theo ông Nam, tình trạng lừa đảo qua mạng hiện nay rất phức tạp nhưng chỉ có khoảng 20% các vụ án được phá. Đặc trưng của loại tội phạm này là khi tội phạm tương tác với nạn nhân, chúng thường lôi kéo, dụ dỗ và mê hoặc khiến người dân không nhận ra mình đang bị lừa dẫn đến việc không báo cáo cho công an kịp thời. Đến khi tài sản bị chiếm đoạt và nạn nhân báo công an, tiền đã bị tội phạm chuyển qua nhiều ngân hàng, ra khỏi tài khoản và biến thành tiền mặt.

Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng gặp nhiều khó khăn và hạn chế trong việc truy vết và thu hồi tài sản cho người dân vì tội phạm lừa đảo không chỉ hoạt động trên địa bàn TP HCM mà còn ở nước ngoài, các tỉnh thành phía Bắc và khu vực miền Tây. Khi cảnh sát truy vết và tìm ra thì “tiền đã hết và tội phạm đã cao chạy xa bay”.