Tổng giám đốc Việt Á và bốn cựu sĩ quan ra tòa trong vụ gian lận sản xuất kit test

Tự bào chữa, phủ nhận phạm tội vì vụ lợi, Tổng giám đốc Việt Á Phan Quốc Việt nói sẵn sàng “hy sinh tính mạng” để chống dịch vì biết “cả nước cần kit test của Việt Á”.

Sáng nay, tự bào chữa kéo dài gần 10 phút, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á thừa nhận sai phạm, song ba lần phủ nhận cáo buộc “phạm tội vì động cơ vụ lợi”.

Ông cho rằng khi tham gia nghiên cứu và sản xuất kit test cùng với Học viện Quân y, công ty của ông không những không có lợi nhuận mà còn phải chịu nhiều thiệt hại. “Nếu Học viện Quân y mà làm được thì Việt Á không bao giờ đầu tư vào”, ông giải thích.

Trong lời khai hôm qua, Việt khẳng định công ty của mình là “doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam” trong lĩnh vực sản xuất kit test và vật tư y tế. Sáng nay, ông nói rằng “chỉ có công ty của ông mới sản xuất được kit xét nghiệm” trong giai đoạn đầu của đại dịch Covid-19.

Với tinh thần “xông vào tâm dịch, chấp nhận hy sinh cả tính mạng”, bị cáo khẳng định mình và công ty không vụ lợi. “Cả nước đều cần công ty của chúng tôi. Cả nước cần Việt Á về vấn đề kit test” cựu Tổng giám đốc chia sẻ.

“Xin quý tòa xem xét, bị cáo làm tất cả vì nhân dân, đất nước”, Việt nói với tông giọng cao, khua múa chân tay. Ngay lập tức, chủ tọa nhắc nhở rằng bị cáo có thể trình bày thoải mái nhưng cần “chú ý điều chỉnh cử chỉ và lời nói đúng chừng mực.”

Việt cười và nói “xin thứ lỗi” do đang nhiều cảm xúc nên đôi khi không để ý đến ngôn ngữ cơ thể, giọng điệu.

Tại phiên tòa sáng nay, Việt đã bị VKS tuyên phạt 26 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng – mức án cao nhất trong số 7 bị cáo.

Đồng thời, Công ty Việt Á cũng phải trả 10,8 tỷ đồng đã nhận từ Học viện Quân y để thực hiện đề tài và nộp phạt 20,6 tỷ đồng vì đã vi phạm quy định đấu thầu, tổng cộng hơn 31 tỷ đồng.

Trong số 7 bị cáo liên quan đến vụ án, 4 cựu sĩ quan quân y bị VKS đề nghị hình phạt từ 3 đến 13 năm tù. Người bị đề nghị mức án cao nhất là cựu thượng tá, nguyên phó giám đốc Viện Nghiên cứu Y dược học quân sự thuộc Học viện Quân y, với đề xuất là 11-13 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Bốn luật sư đại diện cho cựu thượng tá Sơn đã lên tiếng, cho rằng mức án đề xuất với thân chủ của họ là “quá nghiêm trọng.”

Luật sư Hà Trọng Đại cho rằng ông Sơn không “phạm tội trong dịch bệnh để trục lợi”. Theo luật sư, cựu thượng tá Sơn đã nhận thấy mình và đồng nghiệp có khả năng nghiên cứu thành công kit test nên mới nhận việc này. Ngoài ra, hồ sơ vụ án cũng thể hiện rằng nghiên cứu ban đầu đã thành công nhưng sau đó phát hiện độ nhạy không cao bằng kit test của Việt Á nên đã chọn kit của Việt Á để đưa đi kiểm nghiệm tại Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương.

Chỉ trong một tháng, nhóm nghiên cứu đã phải nhanh chóng tìm ra phương pháp và sản xuất kit test xét nghiệm Covid. Luật sư Nguyễn Đình Huề cho rằng thân chủ nhận thức đơn giản rằng “Học viện Quân y và Việt Á cùng nhau nghiên cứu nên sản phẩm bên nào tốt hơn thì được ưu tiên”.

Các bị cáo sau đó đồng thuận rằng kit của Việt Á có độ nhạy cao hơn, tuy nhiên, cái sai mà sau này ông Sơn mới nhận ra là đã không đưa cả kit của Học viện Quân y đi kiểm nghiệm.

“Tôi chỉ có một câu hỏi và không biết phải hỏi ai. Trong tình huống như tôi, trước chất lượng hai loại kit như vậy, mọi người sẽ chọn cái nào?”, ông Sơn nói.

Bị cáo Trịnh Thanh Hùng, người từng giữ vị trí vụ phó, bào chữa rằng nhận thức của ông, Sơn và Việt khi thực hiện nhiệm vụ này là tìm ra quy trình công nghệ sản xuất bộ kit xét nghiệm tối ưu và kết quả của dự án này là tài sản của Nhà nước. “Nếu tòa ghi nhận nhận thức đó thì tội danh của cả ba bị cáo có thêm sự khoan hồng”, ông nói.

Cựu vụ phó lập luận rằng, theo quy định của pháp luật, Nhà nước cần phải chi tiền để mua kết quả nghiên cứu để phục vụ cho sự phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh nên ông chỉ làm đúng quy định. “Công lao của ba bị cáo là làm tăng hiệu quả kết quả nghiên cứu và tài sản cho Nhà nước nhưng giờ đây lại bị buộc tội làm sai luật. Tôi mong tòa xem xét và cân nhắc,” ông Hùng nói.

Ông tiếp tục giải thích rằng ông đã được cơ quan điều tra và tố tụng thông báo “một hành vi sai phạm chỉ sẽ bị khởi tố và xét xử một lần,” nhưng sau khi Cơ quan điều tra của Bộ Công an hoàn tất điều tra, ông lại bị Bộ Quốc phòng khởi tố trong vụ án này. “Các cán bộ tại Bộ Công an và Bộ Quốc phòng đều hứa rằng sẽ tổ chức xét xử tại một Tòa án nhưng bị cáo vẫn bị xét xử ở hai nơi khác nhau, điều này rất thiệt thòi cho bị cáo”, ông Hùng trình bày.

Do vấn đề này đã được các luật sư bảo chữa đề cập nhiều lần nên ông Hùng bị tòa ngắt lời. Ông Hùng nói mong muốn được trình bày nội dung thứ ba nhưng tâm trạng không ổn định nên ông không thể nhớ được. Ông xin được ngồi nghỉ và bổ sung sau.

Ngoài vụ án này, ông Hùng còn là một trong 38 bị cáo sẽ bị TAND HN xét xử vào ngày 3/1/2024, trong một vụ án khác cũng liên quan đến Công ty Việt Á.

VKS xác định rằng hành vi gian lận của bị can Hùng, Sơn và Việt đã gây thiệt hại lên đến 18,5 tỷ đồng -khoản tiền giao Học viện Quân y làm đề tài. Ông Hùng cũng đang đối mặt với cáo buộc nhận “lót tay” 350.000 USD từ Việt Á, ông Sơn nhận 2,5 tỷ đồng.