21 bị cáo trong vụ ‘Chuyến bay giải cứu’ sắp tham dự phiên xử phúc thẩm

Ngày 20/12, TAND Cấp cao sẽ xét kháng cáo kêu oan và xin giảm nhẹ của 21 người, trong đó có cựu thứ trưởng Ngoại giao Tô Anh Dũng và cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng.

Phiên phúc thẩm sẽ diễn ra tại TAND Cấp cao Hà Nội, kéo dài 4 ngày, khoảng 30 luật sư đã đăng ký tham gia bào chữa. Hai bị cáo kháng cáo kêu oan là Hoàng Văn Hưng, người từng giữ chức vụ trưởng phòng 5, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an, án sơ thẩm phạt tù chung thân và Trần Minh Tuấn, cựu giám đốc Công ty Cổ phần xây dựng Thái Hòa, án sơ thẩm 18 năm tù.

Ngoài ra, 19 bị cáo còn lại cũng kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, trong số đó có cựu thứ trưởng Ngoại giao Tô Anh Dũng, án sơ thẩm 16 năm tù; 3 người bị tuyên án chung thân: Nguyễn Thị Hương Lan, nguyên cục trưởng Lãnh sự tại Bộ Ngoại giao; Phạm Trung Kiên, cựu thư ký Thứ trưởng Y tế và Vũ Anh Tuấn, cựu cán bộ Cục Quản lý xuất nhập cảnh thuộc Bộ Công an.

Vụ án đã được TAND Hà Nội xét xử sơ thẩm trong suốt 18 ngày vào giữa tháng 7. Trong phiên tòa, Tòa án đã tuyên án 4 người tù chung thân, 10 án tù treo và 30 bị cáo khác bị tuyên phạt từ 18 tháng đến 16 năm tù giam.

Trong tổng số 54 bị cáo, có 21 người bị xét xử về tội Nhận hối lộ, 24 người tội Đưa hối lộ, 4 người tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và 4 người tội Môi giới hối lộ. Đây được coi là một trong những đại án có số lượng bị cáo và các bên liên quan nhiều nhất trong thời gian gần đây với sự tham gia của 105 luật sư, 46 người có quyền và nghĩa vụ liên quan, cùng với 33 nhân chứng.

Tòa sơ thẩm đã đánh giá rằng vụ án xảy ra khi dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp. Từ tháng 4/2020, Chính phủ đã cho phép thực hiện các chuyến bay giải cứu công dân hồi hương, người dân chỉ phải trả tiền vé máy bay, không mất chi phí cách ly. Sau đó là các chuyến bay combo – người dân tự trả phí toàn bộ.

Trong khoảng thời gian từ đầu 2020 đến khoảng giữa năm 2021, 372 chuyến bay combo đã được tổ chức và nhóm 20 doanh nghiệp đã đưa – nhận hối lộ 515 lần, tổng 165 tỷ đồng.

TAND Hà Nội đánh giá vụ án này là một trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, xảy ra tại nhiều bộ ngành. Các bị cáo đã lợi dụng vị trí công tác của mình để thực hiện hành vi tham nhũng, hình thành cơ chế xin – cho, ép doanh nghiệp phải chi tiền bôi trơn.

Hành vi đưa – nhận hối lộ trong vụ án này hiện rõ ở hai dạng: một là thông qua việc đưa yêu cầu và thỏa thuận mặc cả, hai là tạo ra các rắc rối, không minh bạch trong công tác cấp phép chuyến bay khiến các doanh nghiệp phải chi tiền theo một “luật bất thành văn”. Nhiều quan chức tham gia vào hành vi phạm tội theo hình thức thông đồng, cam kết chia sẻ lợi ích.

Bản án đã chỉ rõ rằng các bị cáo đều nhận thức được rằng nếu họ tuân theo yêu cầu của doanh nghiệp, doanh nghiệp sẽ chi tiền cảm ơn.

Theo tòa sơ thẩm, bị cáo Hưng đã được phân công điều tra vụ án “chuyến bay giải cứu” từ ngày 28/1/2022. Tuy nhiên, đến tháng 9/2022, Hưng bị chuyển công tác nhưng vẫn tiếp tục sử dụng thông tin giả mạo để lừa đảo tiền “chạy án” từ bị cáo Lê Hồng Sơn và Nguyễn Thị Thanh Hằng (Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc Công ty Blue Sky), thông qua phó giám đốc Công an Hà Nội, Nguyễn Anh Tuấn.

Tòa xác định rằng Hưng đã thực hiện hành vi lừa đảo để chiếm đoạt 800.000 USD. Tuy nhiên, với số tiền còn lại là 1,8 triệu USD mà ông Tuấn khai thì tòa cho rằng chưa đủ cơ sở để kết luận rằng Hưng đã nhận số tiền này, do đó không đưa ra quyết định xử lý.

Trong buổi thẩm vấn của HĐXX, bị cáo Hưng đã phủ nhận mọi cáo buộc về việc nhận 800.000 USD từ ông Tuấn để “chạy án”. Cựu điều tra viên này không nhận tội, đồng thời đề nghị Viện kiểm sát làm rõ về việc ông Tuấn đã đưa tiền vào ngày giờ nào, theo cách nào, nội dung giao dịch là gì, và số tiền này đã được nhận ở đâu.