Chánh án Nguyễn Hòa Bình đề xuất tách vụ án xét xử riêng với người chưa thành niên

Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình đề xuất tách vụ án xét xử riêng với người chưa thành niên bởi thông tin về hành vi phạm tội của họ “phải được bảo mật”.

Dự thảo luật Tư pháp người chưa thành niên đề xuất rằng trong vụ án hình sự có cả tội phạm là người chưa thành niên và người lớn, cơ quan điều tra cần tách riêng vụ án với người chưa thành niên để giải quyết độc lập. Thời hạn điều tra, truy tố, xét xử cho các vụ án này sẽ được rút ngắn so với các vụ án thông thường.

Đề xuất này đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Một số ý kiến đồng ý rằng việc tách vụ án hình sự để giải quyết độc lập là cần thiết. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng không nên tách vụ án vì sẽ phát sinh nhiều vụ án, thêm nhiều thủ tục tố tụng không cần thiết.

Trong phiên thảo luận tại tổ của Quốc hội sáng 8/6, Chánh án TAND Tối cao bày tỏ sự ủng hộ đối với đề xuất này, cho rằng nếu không tách vụ án, thời hạn điều tra sẽ phải tuân theo quy định đối với người lớn, dẫn đến tình trạng trẻ em bị khởi tố, tạm giam kéo dài.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình còn nhấn mạnh rằng việc điều tra, truy tố, xét xử vụ án với người chưa thành niên cần được tiến hành trong môi trường thân thiện và nếu xử lý chung sẽ gặp nhiều bất cập. Một bất cập khác là toàn bộ quá trình phạm tội sẽ bị công khai nếu xử chung.

“Trên thế giới, việc công khai hành vi phạm tội của trẻ em bị cấm vì người ta nghĩ đến phần đời còn lại rất dài của các cháu. Nếu bị công khai, các cháu sẽ cảm thấy mặc cảm, bị xã hội kỳ thị và bạn bè xa lánh. Do đó, thông tin về hành vi phạm tội của người chưa thành niên cần được bảo mật”, ông Bình nói.

Có nhiều ý kiến không đồng tình với nội dung này vì lo ngại rằng trẻ em phải ra tòa hai lần nhưng ông Bình cho biết “sẽ có cách khắc phục”. Ông cho rằng lời khai của người chưa thành niên ở phiên tòa độc lập có thể được sử dụng ở phiên tòa của người lớn nên trẻ em không cần phải ra tòa lần hai.

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính, Chánh án TAND Hà Nội cũng đồng ý với quan điểm này. Ông cho rằng việc tách vụ án để xét xử riêng người chưa thành niên sẽ không ảnh hưởng đến tính chất, mức độ, hành vi phạm tội của bị can. Nếu xét xử chung, chủ tọa khó có thể phân biệt được người thành niên và chưa thành niên, điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của trẻ em.

Ông Chính nhận định “tách được vụ án là tốt nhất” để bảo đảm uy tín, danh dự, nhân phẩm và các yếu tố có lợi cho người chưa thành niên.

“Trên thế giới, việc công khai hành vi phạm tội của trẻ em bị cấm vì người ta nghĩ đến phần đời còn lại rất dài của các cháu. Nếu bị công khai, các cháu sẽ cảm thấy mặc cảm, bị xã hội kỳ thị và bạn bè xa lánh. Do đó, thông tin về hành vi phạm tội của người chưa thành niên cần được bảo mật”, ông Bình nói.

Có nhiều ý kiến không đồng tình với nội dung này vì lo ngại rằng trẻ em phải ra tòa hai lần, nhưng ông Bình không thấy như vậy và cho biết “sẽ có cách khắc phục”. Ông cho rằng lời khai của người chưa thành niên ở phiên tòa độc lập có thể được sử dụng ở phiên tòa của người lớn, giúp trẻ em không cần phải ra tòa lần hai.

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính, Chánh án TAND Hà Nội, cũng đồng ý với quan điểm này. Ông cho rằng việc tách vụ án để xét xử riêng người chưa thành niên sẽ không ảnh hưởng đến tính chất, mức độ, hành vi phạm tội của bị can. Nếu xét xử chung, chủ tọa khó có thể phân biệt được người thành niên và chưa thành niên, điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của trẻ em.

Ông Chính nhận định “tách được vụ án là tốt nhất” để bảo đảm uy tín, danh dự, nhân phẩm và các yếu tố có lợi cho người chưa thành niên.

Đại biểu Lê Thanh Phong, Chánh án TAND TP HCM cho rằng việc tách vụ án là cần thiết để thực hiện quy định của dự thảo luật về việc rút ngắn thời hạn giải quyết vụ án của người chưa thành niên. Dự thảo luật đề xuất thời gian giải quyết vụ án của người chưa thành niên chỉ bằng một nửa so với vụ án của người lớn.

“Nếu gộp chung một vụ án, thời hạn tố tụng cho người chưa thành niên có thể đã hết trong khi thời hạn tố tụng cho người lớn vẫn còn. Điều này có thể dẫn đến việc không thể giải quyết vụ án một cách hiệu quả”, ông Phong nói.

Theo ông Phong, việc tách vụ án cũng đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn của điều tra viên, kiểm sát viên và thẩm phán khi giải quyết vụ án có người chưa thành niên. Kinh nghiệm từ các nước trên thế giới cho thấy, họ đều tách riêng các vụ án có người chưa thành niên để giải quyết độc lập.

Luật Tư pháp người chưa thành niên là một luật mới, lần đầu tiên được Quốc hội xem xét. Dự kiến, luật sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa 15.