Cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhận hối lộ “vì nể nang”

Ông Tô Anh Dũng, 59 tuổi, cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao thừa nhận đã nhận tổng cộng 21,5 tỷ đồng hối lộ trong 327 “chuyến bay giải cứu”, tuy nhiên ông khẳng định rằng việc nhận tiền không phải vì đòi hỏi.

Ông Dũng là người đầu tiên bị xét hỏi trong buổi chiều ngày 12/7, đây là ngày thứ hai của cuộc xét xử vụ án “chuyến bay giải cứu”. Ông là một trong 8 cựu quan chức Bộ Ngoại giao bị truy tố về tội danh nhận hối lộ với cáo buộc đã 37 lần nhận tiền với tổng số tiền 21,5 tỉ đồng của các doanh nghiệp.

Trước tòa, ông Tô Anh Dũng thừa nhận rằng trong giai đoạn dịch Covid-19 đang căng thẳng, nhu cầu của người dân để về nước rất lớn và có nhiều doanh nghiệp muốn tổ chức chuyến bay, nhưng lại đối mặt với nhiều thủ tục phức tạp.

Với tinh thần lắng nghe và tiếp thu ý kiến giãi bày về khó khăn, để đánh giá năng lực của doanh nghiệp trước khi cấp phép, ông đã đồng ý tiếp xúc và gặp gỡ trong phòng làm việc. Ông cựu thứ trưởng nói rằng việc gặp gỡ này không phải để đòi hỏi hay tạo ra điều kiện, mà chỉ là do ông không có mưu đồ hay ý định gây khó khăn hoặc đòi hỏi bất cứ điều gì.

Cựu thứ trưởng Tô Anh Dũng cho biết rằng tất cả các lần ông nhận tiền đều diễn ra sau khi chuyến bay đã hoàn thành và đại diện của doanh nghiệp đến để “báo cáo và cảm ơn”. Ông cho biết ông gặp lại họ để “lắng nghe, rút kinh nghiệm và nếu có quà tặng thì nhận, nhưng chỉ vì lòng nể nang chứ không đòi hỏi”.

Khi được hỏi về nhận thức về hành vi của mình, ông Tô Anh Dũng lạc quan: “Xin lỗi toà, lúc đó tôi không nhận ra rằng tôi đã sai; tôi cũng không nghĩ rằng mình đã làm gì sai trong chính sách, không lợi dụng chức vụ để làm khó ai, mà tôi luôn tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp”.

Trong những phần tự thú cuối cùng, ông Dũng nói với giọng nghẹn ngào, liên tục vò tay vào nhau, khom người và lấy tay trái đỡ ngực. Ông cam kết sẽ khắc phục hết mọi hậu quả. Trước ngày xét xử, ông đã được gia đình nộp hơn 16 tỷ đồng.

Tương tự như cựu thứ trưởng Dũng, bảy cựu cán bộ khác của Bộ Ngoại giao đều khẳng định rằng họ không “vòi vĩnh, đòi hỏi hay gây khó khăn” và coi việc nhận tiền chỉ là những “món quà cảm ơn”. Chỉ khi bị bắt và truy tố, các cựu quan chức này mới nhận ra rằng họ đã nhận hối lộ và việc này là vi phạm pháp luật.

Ông Đỗ Hoàng Tùng, Cục phó Lãnh sự, cho biết trong quá trình làm việc, ông thường nhận được rất nhiều liên hệ và cuộc gọi liên tục từ các đại diện doanh nghiệp. Ông phải trả lời và hướng dẫn theo đúng nghĩa của công việc, do đó việc nhận những lời cảm ơn bằng quà tặng là điều hợp lý trong suy nghĩ của ông.

Trước cáo buộc đã nhận hối lộ 38 lần với tổng số tiền hơn 12 tỷ đồng, ông Đỗ Hoàng Tùng giải thích rằng việc nhận tiền đó là do “nhất thời không kiểm soát được bản thân”.

Trong tổ chức chuyến bay giải cứu, Bộ Ngoại giao được coi là đơn vị chịu trách nhiệm bảo vệ công dân, xây dựng kế hoạch để đưa công dân về nước và đóng vai trò tham mưu cho Chính phủ cùng với 5 bộ khác trong công tác tổ chức chuyến bay đưa công dân về nước trong đại dịch Covid-19.

Cục Lãnh sự, thuộc Bộ Ngoại giao, có trách nhiệm bảo vệ công dân và đảm nhận việc xây dựng kế hoạch nhằm đáp ứng nhu cầu của công dân trở về nước. Cục tiếp nhận hồ sơ từ các doanh nghiệp, thẩm định năng lực và cùng với tổ công tác thực hiện nhiệm vụ này. Trong vụ án, các bị cáo thuộc Bộ Ngoại giao bị cáo buộc nhận hối lộ với số tiền hơn 71 tỷ đồng, đây là số tiền lớn nhất trong số 4 bộ và địa phương bị liên quan.

Bị cáo Lưu Tuấn Dũng, cựu Phó Phòng Bảo hộ công dân thuộc Cục Lãnh sự, thú nhận rằng sau khi nhận hối lộ từ 9 doanh nghiệp (tổng cộng 273 triệu đồng và 11.000 USD), ông đã cố gắng liên lạc để trả lại tiền cho các doanh nghiệp nhưng không thành công.

Cựu đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản, ông Vũ Hồng Nam, khai rằng ông cũng đã nỗ lực liên hệ để trả lại tiền cho các doanh nghiệp nhưng không đạt được kết quả “do không kiên quyết”. Ông đã nhận thức rằng đó là sai lầm lớn nhất trong cuộc đời và đã đến lúc phải trả giá cho hành động của mình.

Ông Nam bị cáo buộc nhận hối lộ số tiền 1,8 tỷ đồng, nhưng hiện nay gia đình của ông đã khắc phục hoàn toàn tình hình này.

Vụ án được xác định diễn ra trong giai đoạn từ đầu năm 2020 đến khoảng giữa năm 2021, khi tổ chức các chuyến bay giải cứu để đưa người dân trở về quê hương giữa đại dịch Covid-19.

Trong tổng số 54 bị cáo, có 21 cựu quan chức đã thừa nhận đã nhận hối lộ tổng cộng 515 lần, với số tiền lên đến 165 tỷ đồng. Hiện tại, các bị cáo đã tiến hành nộp lại khoảng 60 tỷ đồng như một biện pháp khắc phục tình hình.