Giả mắc bệnh tâm thần qua mặt cảnh sát
Giả bệnh tâm thần để qua mặt cảnh sát là chiêu mà nhiều thủ phạm thực hiện. Ở Mỹ, Anthony Montwheeler cũng đã dùng cách này để qua mặt nhà chức trách hơn 20 năm và tiếp tục có cơ hội gây án. Đây là lỗ hỏng pháp luật đáng báo động trên nhiều quốc gia thế giới.
Mục lục
20 năm sau ngày được tuyên vô tội do mắc bệnh tâm thần lại tiếp tục gây án
Tháng 3/1996, Montwheeler bị cáo buộc bắt cóc vợ và con trai. Lần đó, ông ta được tuyên vô tội do mắc bệnh tâm thần nên bị buộc chữa bệnh tại cơ sở y tế trong 70 năm, bản án dài nhất có thể.
Thế nhưng, 20 năm sau, Anthony Montwheeler (49 tuổi) bắt cóc vợ cũ Annita Harmon (40 tuổi) gần nhà nạn nhân tại thành phố Weiser, bang Idaho. Ông ta lái xe vượt quãng đường 20 dặm và dừng chân tại trạm xăng tại thành phố Ontario, bang Oregon vào tháng đầu năm 2017.
Nhân viên đổ xăng nghe thấy tiếng kêu cứu của Harmon. Đổ xăng xong, Montwheeler định lên xe rời đi thì bị nhân viên yêu cầu dừng lại do “cảnh sát sắp đến rồi”. Sau thoáng nhìn, Montwheeler với tay phải xuống dưới ghế lái rút dao đâm Harmon, tay trái ngăn cản hai người dân định xông tới giải cứu. Sau đó, ông ta đóng sầm cửa xe và phóng đi, theo sát phía sau là tiếng còi hú của xe cảnh sát.
Để cắt đuôi cảnh sát, Montwheeler đánh lái sang làn đối diện, đúng lúc chiếc xe khác phóng tới khiến Tài xế xe kia là David Bates, 38 tuổi, tử vong tại chỗ còn Montwheeler chỉ bị thương nhẹ.
Tại sao tội phạm nguy hiểm đã được tự do và có cơ hội làm hại người khác?
Hồ sơ cảnh sát cho thấy Montwheeler đã có nhiều tiền án, bao gồm nhiều vụ trộm và lừa đảo bất thành. Câu hỏi đặt ra là tại sao chỉ hai thập kỷ sau, kẻ nguy hiểm như Montwheeler đã được tự do và có cơ hội làm hại người khác?
Cảnh sát đã có cuộc điều tra. Sau 6 năm điều trị, Montwheeler được ra viện vào năm 2002 và cho sống tại khu nhà trợ cấp xã hội thuộc thành phố Ontario. Tại đây, ông ta thường xuyên được điều trị y tế và thăm hỏi nhưng phần lớn đều không bị giám sát. Montwheeler bị chẩn đoán rối loạn lưỡng cực nhưng được bác sĩ mô tả là bệnh tình “trong tầm kiểm soát”.
Montwheeler bị bắt về tội Trộm cắp và bị đưa trở lại bệnh viện vào tháng 4/2014. Nhưng lần này, ông ta quả quyết mình không thuộc về nơi đây. “Tôi biết tôi không bị bệnh tâm thần”, Montwheeler nói với nhân viên y tế.
Tháng 12/2016, Montwheeler gửi đơn lên nhà chức trách thừa nhận giả điên để không phải ngồi tù.
Cuối năm 2016, một tháng trước cái chết của Annita Harmon và David Bates, nhà chức trách mở phiên điều trần xác định Montwheeler có thật sự mắc bệnh tâm thần hay không.
Trong phiên điều trần năm 1997 Montwheeler nói “Tôi cơ bản đã bịa chuyện để khiến bản thân có vẻ bị điên. Lúc ấy tôi có lựa chọn: Hoặc là vào tù, hoặc là lấy cớ bị bệnh để vào viện. Những gì tôi phải làm là ra vẻ như bị điên và đó là con đường tôi đã chọn. Từ trước tới nay tôi đã lợi dụng hệ thống, nhưng bây giờ xong rồi”.
Cuộc điều tra sau đó đã hé lộ lỗ hổng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần và hệ thống tư pháp hình sự của bang Oregon. Trong phiên điều trần, bác sĩ tâm thần học của Montwheeler tại bệnh viện cũng ra làm chứng. Sau phiên điều trần kéo dài hơn hai tiếng, Montwheeler đã thành công chứng minh không mắc bệnh tâm thần.
Pháp luật bang Oregon quy định nhà chức trách chỉ có thể bắt người phạm tội chữa bệnh nếu đối phương đồng thời mắc bệnh tâm thần và là mối nguy cho xã hội. Vì Montwheeler đã có thể chứng minh mình không mắc bệnh, Ủy ban Đánh giá Oregon buộc phải cho Montwheeler xuất viện. Những người phạm tội được rời bệnh viện bang trước thời hạn như Montwheeler không bị chuyển về cơ sở giam giữ. Họ được trả tự do mà không có người giám sát và không được đảm bảo quyền tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần của bang.
Kate Lieber, Chủ tịch Ủy ban viết: “Với việc nói dối trong 20 năm, Montwheeler đã tránh ngồi tù, được ở trọ miễn phí, và được nhận dịch vụ chăm sóc đắt đỏ từ chuyên gia”.
Sau một thời gian đánh giá, tháng 1/2019, Montwheeler được thẩm phán nhận định đủ điều kiện bị đưa ra xét xử. Ban đầu, Montwheeler không nhận tội trước cáo trạng Giết người cấp độ II, Ngộ sát cấp độ I, và Hành hung cấp độ III. Nhưng tới tháng 2/2021, ông ta thừa nhận giết hại Harmon và Bates, cũng như làm bị thương vợ Bates, từ đó lãnh án chung thân.
