Hành trình miệt mài với con sông quê hương giúp nữ sinh vào thẳng tiến sĩ tại Mỹ

Bảo Ngọc – cô gái sinh năm 1999 có xuất phát điểm với khá nhiều lợi thế, sinh ra trong gia đình có mẹ là Phó Giáo sư, chủ nhiệm Khoa Giải phẫu tại Học viện Quân y, còn chị gái hơn 8 tuổi từng là thủ khoa đầu ra của ĐH Quốc gia Hà Nội và đã tốt nghiệp tiến sĩ tại Mỹ. Cô gái đã được UC Berkeley lựa chọn với lý do mà theo Ngọc là “có lẽ vì họ thấy được sự đam mê và bền bỉ khi em dám làm những gì mình muốn”.

Đến Mỹ cô gái nhận thấy nơi này là nơi mình cần đến

Năm lớp 12, nữ sinh chuyên Toán “bén duyên” với cuộc thi Khoa học kỹ thuật. Năm đó, đề tài về “Nghiên cứu và tận dụng Phytolith trong rơm rạ để cố định một số kim loại nặng và giảm phát thải CO2 từ đất” của Ngọc và một người bạn cùng trường đã giành giải Nhất cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia. Nhờ vậy, cả hai có cơ hội tham dự cuộc thi Khoa học kỹ thuật quốc tế và giành giải Ba chung cuộc lĩnh vực Khoa học Môi Trường.

Ngọc kể lại:“Đó là lần đầu tiên em được đứng trước một căn phòng rộng lớn có treo tới hơn 500 poster giới thiệu về các công trình nghiên cứu, nhưng không phải của các nhà khoa học mà là sản phẩm nghiên cứu đến từ các học sinh bằng tuổi em ở khắp mọi nơi trên thế giới”.

Trong cuộc thi này Ngọc được sang Mỹ, cơ hội đó cũng giúp Ngọc nhận thấy, ở Mỹ, những ý tưởng khoa học dù “điên rồ” tới đâu cũng sẽ có cơ hội được phát triển. Sau cuộc thi, Ngọc “apply” vào một số trường đại học của Mỹ. Nữ sinh Hà Nội quyết định lựa chọn vào học tại khoa Khoa học môi trường của Trường ĐH Denver – một ngôi trường đại học nghiên cứu mà cô cho rằng, ở đó mình sẽ được khai thác hết tiềm năng của bản thân và tìm thấy đam mê của chính mình.

Ngay năm đầu tiên, Ngọc đăng ký tham gia vào chương trình Lãnh đạo trẻ của trường và được lựa chọn. Với mong muốn mang cơ hội học tập tới tất cả những người không có cơ hội, nữ sinh cùng 5 người bạn khác trong lớp đã lập ra một dự án dạy khoa học kỹ thuật cho học sinh THCS trong khu vực. Ngọc cho hay: “Thời gian mới đến Mỹ, em luôn có suy nghĩ, hẳn chương trình giáo dục phổ thông tại đây đã được chuẩn hóa và bình đẳng giữa các khu vực. Nhưng em khá bất ngờ khi biết, ở nhiều vùng có tỷ lệ học sinh gốc Mê-xi-cô hay gốc Á khá cao nhưng chất lượng giáo dục không đồng đều khiến những học sinh này không được tiếp cận với nền giáo dục tiên tiến”.

Dự án của Ngọc là dự án duy nhất của học sinh quốc tế và người da màu được nhận 3.500 USD

Đến năm thứ 2, khi thấy Trường ĐH Denver sẵn sàng cấp 3.500 USD học bổng cho các dự án nghiên cứu của sinh viên, Ngọc cũng đăng ký tham gia. Hè năm 2019, cô sinh viên người Việt bắt tay vào thực hiện dự án đánh giá mức độ ô nhiễm kim loại nặng trên sông Tô Lịch. Đây là một đề tài đầy thách thức, bởi lẽ trong 20 năm qua, rất hiếm nghiên cứu quốc tế nhắc tới về vấn đề này. Vượt qua nhiều ứng viên, dự án của Ngọc là dự án duy nhất của học sinh quốc tế và người da màu được nhận 3.500 USD để thực hiện đề tài.

Ngọc quyết định đi dọc con sông Tô Lịch để đo nồng độ ô nhiễm kim loại nặng trong nước và trầm tích tại 19 điểm mẫu. Ngoài ra, cô cũng tính được 165 điểm ô nhiễm tại các ống xả nước thải dọc sông Tô Lịch. Ngọc cũng chỉ ra rằng, nguồn ô nhiễm kim loại nặng trên sông Tô Lịch chủ yếu từ nhà máy lân cận.

Sau 2 năm, dự án đã hoàn thành. Ngọc đem những kết quả này viết thành một bài báo khoa học và chuẩn bị gửi tới các tạp chí quốc tế. Hiện, cô cũng xây dựng một website nhằm giải đáp thắc mắc về sông Tô Lịch và trưng bày các kết quả nghiên cứu của mình.

Ở Mỹ, 2 năm qua Ngọc dành nhiều thời gian cho các dự án, đưa ra phản hồi về các đề tài của học sinh khối phổ thông. Cô còn là thành viên ban giám khảo của cuộc thi Khoa học Kỹ thuật bang Colorado.

Thử thách bản thân thông qua hàng loạt các dự án cá nhân, đầu tháng 9/2020, Ngọc “liều lĩnh” nộp hồ sơ học tiến sĩ tại Trường ĐH California, Berkeley. Ngọc cho biết: “Với những ngôi trường top đầu, ứng viên nào có nhiều bài báo công bố và đã có bằng thạc sĩ sẽ là một lợi thế. Nhưng cho đến thời điểm này, em vẫn chưa tốt nghiệp đại học. Em chỉ có thể chứng minh bản thân thông qua những nỗ lực tìm kiếm quỹ và khả năng tự nghiên cứu một cách độc lập”.

Trong bài luận của mình, thay vì chỉ liệt kê các giải thưởng và kinh nghiệm nghiên cứu, Ngọc lại tập trung nói về những điều mình đã học được sau mỗi dự án cá nhân, đặc biệt là với dự án đánh giá mức độ ô nhiễm kim loại nặng trên sông Tô Lịch.

Gần 4 năm học tập tại Mỹ, Ngọc biết mình muốn đi dài hơn trên con đường làm nghiên cứu khoa học. “Em mong muốn trở thành chuyên gia trong lĩnh vực mình đang theo đuổi. Do đó, việc học lên tiến sĩ – đây mới chỉ là điểm bắt đầu”.

Ngay khi nhận được thư đồng ý từ Trường ĐH California, Berkeley, Ngọc đã chủ động liên hệ và gặp giáo sư sẽ hướng dẫn mình trong 5 năm tiếp theo để trao đổi về các tài liệu, dự án. Cô cũng vừa hoàn thành cuộc phỏng vấn cho vị trí thực tập sinh tại Cục nước của Denver và trong một chương trình thực tập của NASA về việc sử dụng ảnh vệ tinh mô tả biểu đồ ô nhiễm tảo trong hồ ở bang Texas.

Ngọc nói. “Đây đều là những cơ hội hiếm có em phải nắm bắt. Nếu mọi thứ diễn ra thuận lợi, em sẽ có 2 tháng để trải nghiệm tại những nơi này trước khi chính thức bước vào giai đoạn học lên tiến sĩ”.

Trong tương lai, Ngọc cho biết sẽ nghiên cứu sâu về chủ đề biến đổi khí hậu và vòng chu trình cacbon. Cô gái sinh năm 1999 mong muốn trở thành nhà tiên phong trong lĩnh vực Khoa học Môi trường và có thể xử lý vấn đề nóng lên toàn cầu.