Nhiều vướng mắc về thu thập và đánh giá chứng cứ trong kỳ án vườn điều

Kỳ án vườn điều  là kỳ án gây chấn động dư luận thời gian dài, bởi lẽ hơn hục năm lĩnh án chung thân vì bị cho là hung thủ giết thiếu phụ cướp vàng ông Nén vừa được VKSND Tối cao kháng nghị hủy một phần bản án do phát hiện bản án kết tội “chưa đủ căn cứ” và vi phạm nghiêm trọng tố tụng. Tại cuộc họp liên ngành, các cơ quan tư pháp Trung ương đánh giá hướng xử lý vụ án “vườn điều” và chỉ ra những vi phạm trong quá trình điều tra.

Công tác điều tra còn nhiều vi phạm tố tụng

Ông Dương Thanh Biểu-Nguyên Viện trưởng VKSND Tối cao kể rằng hôm đó có các địa diện của ban Nội chính Trung ương, TAND Tối cao và lãnh đạo các đơn vị nghiệp vụ, Bộ Công an, VKSND Tối cao và lãnh đạo vụ Kiểm sát xét xử (vụ 3), VKS xét xử phúc thẩm tại TP.HCM và các cơ quan tư pháp tỉnh Bình Thuận.

Cuộc họp có nhiều ý kiến khác nhau, ông Dương Thanh Biểu cho biết: “Tại buổi họp, tôi tán thành với một số ý kiến của các đại biểu về nhận định: Vụ án xảy ra đã lâu, các cơ quan tư pháp tỉnh Bình Thuận vừa qua cũng đã có nhiều cố gắng trong việc điều tra theo 9 vấn đề mà tòa Phúc thẩm yêu cầu.Còn người viết thư hộ bà Mỹ thì đã xác định được. VKS xét xử phúc thẩm và tòa Phúc thẩm tại TP.HCM cũng đã có nhiều cố gắng trong việc thu thập chứng cứ và tiến hành xét xử phúc thẩm lần thứ nhất và đang chuẩn bị xét xử phúc thẩm lần hai. Tuy nhiên, vụ án đến đây vẫn còn nhiều vướng mắc về thu thập và đánh giá chứng cứ.”

Ông Dương Thanh Biểu đã đưa một số ý kiến: Trong 9 vấn đề mà tòa Phúc thẩm yêu cầu điều tra làm rõ thì có nhiều vấn đề vẫn chưa làm được. Ba bị cáo Nén, Lâm, Vân lúc nhận tội, lúc phản cung. Trong lúc đó chứng cứ vật chất trong hồ sơ không có gì. Lời nhận tội của các bị cáo cũng mâu thuẫn với nhau. Công tác điều tra còn nhiều vi phạm tố tụng. Như vậy, đến lúc xét xử phúc thẩm lần hai, các đơn vị phải nỗ lực củng cố tài liệu hồ sơ như các đại biểu nêu.

Đồng thời, có hai phương án: Phương án thứ nhất, nếu tại phiên tòa mà giải quyết được những vướng mắc như các đại biểu đã cho ý kiến thì tuyên các bị cáo có tội. Nhưng kết tội là phải bảo đảm chính xác, đúng người, đúng tội. Người bị tuyên án cũng như luật sư, báo chí đồng tình, tức là bản án phải thật sự “tâm khục, khẩu phục”. Phương án thứ hai, nếu tại phiên tòa phúc thẩm, qua tranh luận mà vẫn chưa đủ căn cứ buộc tội thì phải tuyên hủy án điều tra lại từ đầu. Trong trường hợp này tôi đề nghị, không giao hồ sơ cho địa phương.

Tại cuộc họp, VKSND Tối cao nhận thiếu sót vì hồ sơ vụ án chưa đáp ứng được yêu cầu chống oan, chống lọt, làm cho dư luận bức xúc, không đồng tình với kết quả giải quyết vụ án. Việc giao hồ sơ cho VKSND Tối cao và bộ Công an điều tra lại từ đầu sẽ gỡ nút thắt trong vụ án, hy vọng giải quyết chính xác, dứt điểm được vụ án

Trường hợp hủy án thì các cơ quan tư pháp Trung ương đảm nhận việc điều tra lại theo thủ tục chung

Ông Hà Mạnh Trí đề nghị kiểm sát viên và thẩm phán phải chuẩn bị nội dung thẩm vấn tại phiên tòa thật kỹ. Trong đó chú ý 9 nội dung mà tòa Phúc thẩm đặt ra và 22 nội dung luật sư yêu cầu làm rõ. Cho nên các nhân chứng phải có mặt đầy đủ tại phiên tòa như bà Yến, người viết thư cho bà Mỹ, bà Lan viết thư cho bà Lâm… Trong trường hợp tại phiên tòa phúc thẩm vẫn không làm rõ những nội dung như hội nghị đặt ra thì phải hủy án và được giải quyết ở cấp cao hơn (Trung ương).

Những đề xuất của ông Biểu với Viện trưởng VKSND Tối cao Hà Mạnh Trí đã được hội nghị nhất trí.Trưởng ban Nội chính TW Trương Vĩnh Trọng nhất trí ý kiến mà ông Biểu nêu ra và nhấn mạnh: “Tôi nhất trí với ý kiến của VKSND Tối cao là trong trường hợp hủy án thì các cơ quan tư pháp Trung ương đảm nhận việc điều tra lại theo thủ tục chung. Đại diện bộ Công an và các đại biểu trong hội trường đều nhất trí”.  

Sau khi xử phúc thẩm và xét xử sơ thẩm lần hai có nhiều báo đưa tin trái chiều nhau, làm cho dư luận nhân dân rất phân tâm về vụ án. ông Biểu đề nghị nên tổ chức họp báo để định hướng dư luận, bảo đảm công tác báo chí phải góp phần cùng các cơ quan tư pháp giải quyết tốt vụ án này.

Có thể nói để giải quyết kỳ án “Vườn điều” đó là cả quá trình đấu tranh, cuối cùng ông Nén đã được minh oan. Đây là bài học lớn trong việc điều tra xét xử, sai phạm của cơ quan chức năng cũng có thể đẩy người vô tội vào oan sai, ảnh hưởng đến cuộc sống của bản thân người chịu oan và gia đình họ, trong khi đó kẻ thủ ác lại nhỡn nhơ ngoài vòng pháp luật.