Nông dân Quảng Nam thu hoạch vụ sâm bố chính đầu tiên

Sau 6 tháng trồng cây sâm Bố Chính, năm hộ dân đang sinh sống tại xã Tam Thái, huyện Phú Ninh đã thu hoạch thành công và đạt được lợi nhuận cao hơn gấp bốn lần so với việc trồng dưa hấu.

Đầu tháng 7, trên một cánh đồng tọa lạc tại thôn Hòa Bình, xã Tam Thái, anh Trần Thanh Dưỡng cùng sáu người khác đã tiến hành thu hoạch 2 sào đất (tương đương 1.000 m2) cây sâm Bố Chính. Trên mặt ruộng, những cây sâm đã bắt đầu khô héo và chuyển sang màu vàng. Công việc thu hoạch được phân công cho từng thành viên trong nhóm, một người chuyên bới củ cây sâm, một người làm sạch đất, và người khác thực hiện việc gom vào rổ trước khi đóng gói lên xe để vận chuyển và bán ra thị trường.

Mặc dù chưa đến thời điểm thu hoạch sâm Bố Chính nhưng do lo ngại trước tình trạng thời tiết không ổn định với sự xen kẽ giữa mưa và nắng nóng, nông dân đã quyết định thu hoạch sớm để tránh thiệt hại. Anh Dưỡng cho biết rằng còn khoảng một tháng nữa mới đến thời điểm thu hoạch chính thức của vụ sâm.

Sâm Bố Chính, còn được gọi là sâm thổ hào hoặc sâm núi, thuộc họ cây cẩm quỳ và có tên khoa học là Abelmoschus sagittifolius. Trước đây, sâm Bố Chính tự nhiên mọc phổ biến từ đèo Ngang đến khu vực Phú Yên. Theo y học cổ truyền, sâm Bố Chính có hương vị ngọt và hơi nhờn, tính bình, được sử dụng để bồi bổ sức khỏe và điều trị một số bệnh như lao phổi, hen suyễn, ho, sốt, thiếu máu, v.v. Trước đây, sâm còn được coi là một sản phẩm quý dùng để tiến cung vua chúa.

Mùa trước, anh Dưỡng đã sử dụng mảnh ruộng của mình để trồng dưa hấu và hoa màu xen kẽ, doanh thu cao nhất là 10 triệu đồng cho mỗi sào. Tuy nhiên, đầu năm 2023, anh đã tham gia liên kết kinh doanh với hợp tác xã nông nghiệp tổng hợp Đại Phát để trồng sâm Bố Chính. Không chỉ riêng anh Dưỡng, mà còn có bốn hộ dân khác tham gia với tổng diện tích 12 sào.

Trước khi bắt đầu canh tác, anh Dưỡng đã được đào tạo về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây sâm. Trên diện tích 2 sào, anh đã cày đất và phân luống để trồng cây sâm, sử dụng phương pháp lót bạt. Sau khi gieo hạt, hơn 4.000 cây đã phát triển tốt và có thể thu hoạch sau 6 tháng. Năng suất đạt hơn 800 kg củ. Các củ sâm có kích thước khác nhau, củ to được bán với giá 110.000 đồng/kg, trong khi củ nhỏ có giá khoảng 70.000-80.000 đồng/kg. Anh Dưỡng đã đầu tư khoảng 12 triệu đồng cho các chi phí phân bón, giống cây, bạt nylon và thuốc trừ sâu.

Anh Dưỡng, nông dân 37 tuổi, đã tính toán kỹ lưỡng và nhận thấy rằng với diện tích trồng sâm Bố Chính là 2 sào, anh có thể thu về khoảng 75 triệu đồng. So với việc trồng dưa hấu, kinh doanh cây sâm mang lại lợi nhuận gấp 3-4 lần.

Cách ruộng của anh Dưỡng cách khoảng 100 m, gia đình ông Hồ Văn Lợi, 54 tuổi, cũng đang thu hoạch 2 sào cây sâm. Ông cho biết trồng cây sâm không quá khó nhưng cần lưu ý một số công đoạn chăm sóc. Trong giai đoạn đầu, cỏ mọc nhanh hơn cây sâm, do đó việc dọn sạch cỏ thường xuyên là rất cần thiết.

Khi cây sâm phát triển, củ chứa nhiều đạm, không nên để nước ngập trong ruộng để tránh làm hỏng củ. Ngoài ra, cây sâm thường bị nấm gây thối cổ rễ, nhưng hiện chưa có thuốc bảo vệ thực vật đặc trị, vì vậy nông dân phải bón thêm vôi bột khi làm đất để phòng tránh tình trạng này.

Ông Lợi không chỉ thu hoạch củ mà còn tận dụng hoa, lá và cành của cây, mang lại khoảng 10 triệu đồng lợi nhuận. Hoa sâm có màu hồng và đỏ, lá dài khoảng 6-7 cm, rộng 30 mm, có hình dạng bầu dục và có thể được sử dụng để chế biến trà.

Ông Nguyễn Xuân Tin, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Đại Phát, chia sẻ rằng ông đã từng đi tham quan nhiều địa điểm trồng sâm Bố Chính và phát hiện thổ nhưỡng ở đây cũng tương tự như quê hương ông. Hợp tác xã đã đầu tư giống cây sâm, phân bón, và bạt nylon để hỗ trợ người dân trong việc thử nghiệm trồng cây. Họ cũng đã ký kết hợp đồng với một doanh nghiệp dược liệu để bảo đảm tiêu thụ sản phẩm.

Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phú Ninh, ông Trịnh Ngọc An, cho biết đây là lần đầu tiên người dân xã Tam Thái trồng sâm Bố Chính và đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Cây sâm phát triển phù hợp với vùng đất của địa phương, đạt năng suất tốt và giúp tăng thu nhập cho người dân.

“Phòng khuyến khích mở rộng diện tích sản xuất từng bước, không trồng quá nhiều để tránh tình trạng thừa cung, thiếu cầu và mất giá sản phẩm”, ông nói và cho biết đang tiến hành xúc tiến sản phẩm OCOP trà từ sâm Bố Chính cho hợp tác xã Đại Phát.